Działo się
 
Przedstawiciele ARIs - inicjatyw prowadzonych przez artystów z czterech krajów biorących udział w projekcie 
dokonali prezentacji dokumentacji wybranych projektów zrealizowanych w swoich galeriach: 
 
 
Galerie Jama 10 (kiedyś Galerie Eingang), Ostrava, Czechy
Malamut Festival, Ostrava, Czechy
Kassák Centre of Intermedia Creativity (K2IC), Nové Zámky, Słowacja
Magyar Műhely, Budapeszt, Węgry
Monar Galéria, Monor, Węgry 
Galeria Wschodnia, Łódź, Polska 
Galeria Wymiany, Łódź, Polska
Festiwal Sztuka i Dokumentacja, Łódź, Polska 
Interakcje, Piotrków Trybunalski, Polska
 
 
 
W sobotę 17 marca od godz. 14.00 rozpoczęły się prezentacje ARIs - 
inicjatyw prowadzonych przez artystów. Cykl prezentacji zatytułowany został 
"Działo się" i miał na celu przybliżenie historii pozainstytucjonalnych 
działań w najnowszej historii sztuki w krajach wyszehradzkiej czwórki. 
We wszystkich krajach Wyszehradu istnieją galerie oraz festiwale sztuki organizowane przez artystów.
 
 
Rozpoczął Adam Klimczak prezentacją historii Galerii Wschodniej. 
Galeria mieści się w pracowni Adama Klimczaka. Od samego początku prowadzona 
jest przez Klimczaka i Jerzego Grzegorskiego. Utrzymywana jest z prywatnych środków. 
Program skupia się na alternatywnych i eksperymentalnych realizacjach, 
jak również prezentacji sztuki w niekonwencjonalnych miejscach 
- w sklepach, fabrykach - przestrzeni publicznej. Przez 10 lat była też miejscem, 
w którym artyści artystom przyznawali Nagrodę im. Katarzyny Kobro, 
ufundowaną przez braci Dariusza i Krzysztofa Bieńkowskich. 
Galeria prowadzi regularną działalność wystawienniczą. Prezentuje artystów z całego świata.
 
Józef Robakowski przybliżył działalność Galerii Wymiany. 
Galeria Wymiany utworzona została w 1978 roku przez Józefa Robakowskiego, 
przy współpracy Małgorzaty Potockiej. To ogromny zbiór realizacji video, 
filmów, fotografii, druków ulotnych, poezji wizualnej, dokumentacji artystów. 
Kolekcja tworzona jest na podstawie wymiany prac z artystami polskimi i zagranicznymi. 
W kolekcji znajdują się prace m.in. Henryka Stażewskiego, Dicka Higginsa, Richarda Nonasa, 
grupy Łódź Kaliska. Galeria wydaje również publikacje o sztuce, a także organizuje wystawy oraz sympozja. 
Obecnie przy działaniach galerii współpracuje Izabela Lejk. Galeria Wymiany z założenia nie korzysta 
z żadnych państwowych dotacji ani wsparcia instytucjonalnego. Mieści się w prywatnym mieszkaniu, 
w jednym z wieżowców w Śródmieściu Łodzi na osiedlu "Manhattan". Kolekcja 
możliwa jest do obejrzenia po umówieniu telefonicznym.
Łukasz Guzek zaprezentował działalność Stowarzyszenia Sztuka i Dokumentacja, 
skupiającego artystów i teoretyków Sztuki. Stowarzyszenie istnieje od 2009 roku. 
Do tej pory zorganizowało 3 edycje Festiwalu Sztuka i Dokumentacja (2009, 2010, 2011). 
Wydało też 5 numerów pisma Sztuka i Dokumentacja, zawierającego artykuły naukowe, 
głównie poświęcone sztuce efemerycznej i historii sztuki najnowszej, 
manifesty artystów oraz kalendaria dokumentujące ruch niekomercyjnych 
galerii w Polsce od lat 70. do czasów współczesnych.
Piotr Gajda i Gordian Piec pokazali dokumentację z Festiwalu Interakcje. 
To międzynarodowy festiwal sztuki akcji, który odbywa się od 13 lat w Piotrkowie 
Trybunalskim. Pierwsze Interakcje miały miejsce w Restauracji Europa - wtedy "ekskluzywnym lokalu" 
w centrum miasta. Wzięli w nich udział artyści polscy i francuscy - 
dzięki kontaktom Ryszarda Piegzy mieszkającego od wielu lat we Francji. 
Pomysł prezentacji sztuki akcji w Piotrkowie, gdzie publiczność przyzwyczajona 
była do bardziej tradycyjnych form sztuki był nieco szalony, ale udało się. 
Interakcje mają całkiem sporą i wierną publiczność. Patronem festiwalu 
został performer i teoretyk sztuki Jan Świdziński. 
Od kilku lat artyści dysponują lokalem przy ul. Dąbrowskiego 5 w Piotrkowie 
Trybunalskim, w którym mają miejsce kolejne edycje Festiwalu.
Balint Sombati zaprezentował działalność Fundacji Magyar Muhely 
z Budapesztu - wydawcy pisma Magyar Muhely, zawierającego teksty o sztuce, 
literaturze oraz poezję wizualną. Pismo ma długą tradycję. Powstało w 
1962 roku w Paryżu z inicjatywy Tibora Pappa, węgierskiego poety, artysty, 
pisarza i tłumacza. Magyar Muhely oprócz wydawania pisma i innych publikacji 
o sztuce współczesnej prowadzi również galerię i regularną działalność wystawienniczą.
Jozsef Juhasz przybliżył program Kassak Centre of Intermedia Creativity. 
Centrum mieści się w Novych Zamkach na Słowacji - miejscowości przy węgierskiej 
granicy. Nazwa galerii pochodzi od Lajosa Kassaka - węgierskiego poety, pisarza, 
malarza i architekta. Podstawowym celem Kassak Centre jest organizowanie współpracy 
organizacji i artystów zajmujących się twórczością intermedialną, 
działających poza strukturami państwowymi (muzeów, państwowych galerii itp.) 
Kassak Cetre organizuje festiwal "Transart Communication public dialog", który skupia się 
na specyfice nadgranicznego rejonu Słowacja-Węgry oraz koegzystencji Słowaków i Węgrów w czasach współczesnych.
Imre Denes przygotował prezentację Galerii Monor. Galeria mieści 
się niewielkiej miejscowości pod Budapesztem. Jej celem 
jest przybliżenie współczesnych form sztuki społeczeństwu z małej miejscowości. 
Galeria istnieje od października 2009 roku i od tej pory zorganizowała 
kilkanaście wystaw, pokazów performance oraz instalacji.
Spotkanie zakończyło wystąpienie Jiri'ego Suruvki. Zaprezentował on działalność galerii 
Jama Michal w Ostravie oraz Festiwal Malamut, poświęcony sztuce performance. 
Pierwsza edycja festiwalu miała miejsce w Ostrawie. Pomysłodawcy to Petr Lisaczek 
i Jiri Suruvka. Po kilku edycjach w Ostrawie festiwal kontynuowany był w Pradze. 
W 2007 roku znów powrócił do Ostrawy pod dawną nazwą Malamut. 
Nazwa festiwalu pochodzi od rasy psa o wyglądzie kojarzącym się z dzikim wilkiem, 
jednak o bardzo łagodnym i przyjacielskim usposobieniu. Do samego festiwalu 
władze Ostravy nie są jednak usposobione zbyt pozytywnie. 
Działania artystów w przestrzeni miasta _ zbyt niekonwencjonalne na umysły 
tamtejszych władz przestały być dofinansowane przez miasto.
Na tym zakończył się program wydarzenia "Ephemeral Fixed. Ephemeral art - history documented". 
Organizatorzy mają nadzieję, że to spotkanie stanie się początkiem dalszych wspólnych działań, 
zarówno artystów jak i krytyków sztuki z Europy Środkowej. A dzięki przygotowywanej publikacji 
oraz tłumaczeniach tekstów na języki narodowe uda się upowszechnić i pogłębić wiedzę 
o sztuce efemerycznej i ruchu galerii non-profit wśród badaczy z krajów biorących udział 
w projekcie oraz poza tym obszarem. Projekt udało się zrealizować dzięki wsparciu 
finansowym Funduszu Wyszehradzkiego oraz współpracy partnerów: Fundacji Magyar Muhely z Węgier, 
Kassak Centre of Intermedia Creativity ze Słowacji i Galerii Jama Michal z Czech.
relacja: opracowanie   Łód-art
zdjęcia: Norbert Trzeciak, Jerzy Grzegorski, Adam Klimczak, Paweł Hartman, Małgorzata Kruszyniak, Anka Leniak